FaciliterenVanProcessen2

Proceskundig kijken: werken met aandacht


 

Meer plannen en strakker organiseren is vaak een eerste reflex bij complexe processen. Het is slechts zelden de oplossing. Proceskundig werken gaat over het aandachtig ondersteunen van een ontwikkelproces. Maar hoe doe je dat?

 

Als de oplossing niet te organiseren of te plannen is…

Interne organisatieprofessionals als beleidsmedewerkers, accountants, specialisten of adviseurs krijgen steeds vaker te maken met vragen waar geen kant-en-klare oplossingen voor bestaan. Zij worden gevraagd een stappenplan te maken bij doelen als ‘ontwikkel een klantgerichte cultuur’, ‘werk aan een pro-actief management’ of ‘realiseer een effectiever opererende medewerkersgroep’. Vaak het liefst binnen afzienbare tijd. Vragen die soms makkelijk gesteld worden, maar waar geen lineaire oplossingen voor bestaan. Het enkelvoudige diagnose-interventiemodel (als X aan de hand is, moet je Y doen en dan verdwijnt X) werkt dan niet.

 

Het verkennen en vormgeven van een passende route is steeds vaker onze rol als organisatieprofessionals. En dat vraagt iets van onze competenties en bekwaamheden. Wij merken dat we steeds beter (moeten) worden in het doorgronden en beïnvloeden van processen in organisaties.

 

Aandacht en onderzoek

Het is dan de kunst om een passende route te ontwikkelen bij de unieke mix van mensen en vraagstukken. Er bestaan geen kant-en-klare recepten of stappenplannen. Wel zijn er een aantal handvatten die helpen proceskundig naar dergelijke situaties te kijken, waardoor je kunt ontdekken waar een interventie nodig is om het proces verder te helpen.

 

Die theorieën, modellen en bagage duiden wij als ‘proceskunde’. Een manier van kijken die steeds vaker bruikbaar of zelfs nodig is, ook in ons werk als verander-adviseurs. De filosofie van proceskunde is samen te vatten als ‘werken met aandacht’: aandachtig kijken en handelen leidt tot een passende route bij vraagstukken waarvoor een pasklaar antwoord niet bestaat.

 

Hoe doe je dat?

Proceskundig kijken naar een organisatievraag betekent aandachtig kijken naar:

  • Krachtenveld: Wie speelt welke rol van invloed?
  • Fenomenen: Welke verschijnselen zie je omtrent het thema? Welk gedrag vertonen de betrokkenen? Wat wordt er wel en wat wordt er niet gezegd en gedeeld?
  • Onderstromen: Welke onderstromen spelen er? Welke motieven hebben mensen om wel of juist niet bij te dragen aan de ambitie? Is het aantrekkelijk genoeg?
  • Processen: Welke enerzijds lineaire en anderzijds chaotische processen herken je in en nabij het systeem?
  • Blokkades: Welke blokkades zijn te overwinnen en wat is volgens jou de eerste stap?
  • Kiemen: Waar zie je positieve voorbeelden die de ambities al deels waarmaken? Welke initiatieven/kiemen verdienen extra positieve aandacht?

 

Wat speelt er in jouw project/proces?

Spelen deze aandachtspunten ook in jouw projecten? En hoe werk jij ermee? Wij zijn benieuwd naar een reactie.

 

Wil je meer lezen? Lees het artikel van Aart Goedhart en Barbara van der Steen  of informeer naar de nieuwe leergang Proceskunde, Werken met Aandacht die we in 2011 starten binnen de FCE, Foundation for Corporate Education.